روند خالص‌سازی مجلس از اول انقلاب تاکنون/مجلس شورای ملی هم حکایت متفاوتی نداشت/رضاشاه دستور صغرسن رییس مجلس را صادر کرد!
تاریخ انتشار: ۲ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۰۵۱۷۱۵
حسام‌الدین اسلاملو: خالص‌سازی و برادران خالص‌ساز اگرچه عنوان تازه‌ای از سوی علی لاریجانی رییس سابق مجلس برای خطاب قرار دادن مدافعان مهندسی انتخابات است که با ردصلاحیت گسترده و نظارت استصوابی بدین کار مبادرت می‌ورزند اما نگاهی کوتاه و گذارا به انتخابات‌های مجلس از پس پیروزی انقلاب اسلامی تا کنون نشان می‌دهد جدای از نام و عنوان خالص‌ساز، راه و رسم و روش آن همواره وجود داشته و با قوت و ضعف در هر دوره گروهی از یاران دیروز و انقلابیون سابق را از قطار نظام سیاسی پس از انقلاب پیاده کرده و سپس دوباره از دل گروه باقی مانده که پنداشته می‌شد خالص شده است، باز یک دوگانگی تازه ایجاد شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
انتخابات مجلس اول
در انتخابات نخستین مجلس پس از انقلاب اگرچه فقط این امر بدیهی اعلام رسمی شده بود که حضور وابستگان به ساواک و رژیم پهلوی ممنوع است اما در عمل وزارت کشور از حضور برخی اعضای شاخص حزب توده و فدایی خلق نیز جلوگیری به عمل آورد تا این دو دسته اولین همرزمان دیروز از میان انقلابیون مخالف شاه باشند که تصفیه می‌شوند. با اینکه در این مقطع هنوز شورای نگهبان هم تشکیل نشده بود و ملاک وزارت وقت کشور فقط و فقط شهرت افراد بوده است.
انتخابات مجلس دوم
پیاده کردن همراهان انقلابی که علیه شاه بود در واقع از انتخابات به طور جدی این مجلس آغاز شد. نامزدهای جبهه ملی، حزب توده، چریک‌های فدایی، افراد نزدیک به مجاهدین(منافقین) و گروه‌های موسوم به ملی‌مذهبی و افراد شاخص نهضت آزادی مثل مهدی بازرگان، یدالله سحابی، عزت‌الله سحابی و... از جمله‌ی رد صلاحیت شدگان بودند.
حذف نهضت آزادی، موجب ظهور دو طیف چپ مذهبی و راست مذهبی در مجلس سوم شد.
انتخابات مجلس سوم
در این انتخابات، وزارت کشور از شرکت نامزدهای نهضت آزادی در انتخابات ممانعت به عمل آورد. در این مجلس با اینکه به خیال ایجاد یکدستی پدید آمده بود، باز هم از دل حزب جمهوری اسلامی به عنوان پیروز میدان رقابت بر سر قدرت سیاسی با دیگر انقلابیون، یک دوئیت تازه زاده شد و دو طیف روحانیون مبارز و روحانیت مبارز رویاروی هم تقابل یافتند.
انتخابات مجلس چهارم
در این انتخابات حتی بسیاری از نمایندگان مجلس سوم از طیف چپ مذهبی جزو ردصلاحیت شده‌ها بودند. هادی خامنه‌ای، هادی غفاری، ابراهیم اصغرزاده و بهزاد نبوی از آن جمله‌اند. برای نخستین بار شورای نگهبان «نظارت استصوابی» را باب کرد و ۸۰ نفر از نامزدهای طیف چپ مذهبی رد صلاحیت شدند.۴۰ نماینده مجلس رد شدند و جناح چپ اسلامی از قدرت حذف شد. آغاز جدایی جناح هاشمی رفسنجانی از راست سنتی از همین جا کلید خورد.
انتخابات مجلس پنجم
مجمع روحانیون مبارز و طیف چپ مذهبی در اعتراض به رد صلاحیت گسترده شورای نگهبان از ارائه فهرست انتخاباتی خودداری کرد و رقابت تنها میان جامعه روحانیت مبارز و گروه‌های پیرو خط امام و حزب تازه‌تأسیس کارگزاران سازندگی بود. کارد به استخوان چپ اسلامی رسید و کاندیدای مجمع روحانیون مبارز هم کنار گذاشته شدند.
انتخابات مجلس ششم
در این انتخابات به خاطر وجود دولت اصلاحات، فضای سیاسی بازتر شد و روند تایید صلاحیت‌ها دگرگونه بود. فضای پس از دوم خرداد تاثیر مثبت خود را گذاشت و تایید صلاحیت همه نامزدهای اصلاح‌طلب و برخی ملی‌مذهبی‌ها موجب تصاحب اکثریت کرسی‌های مجلس توسط آنان شد.
هرچند با وجود تاثیرات مثبت وزارت کشور اصلاحات و دولت خاتمی بر این انتخابات، باز هم جریان خالص‌ساز به طور کامل بی‌اثر نشد. برای مثال ابطال آرا علیرضا رجایی تنها نامزد تایید شده ملی‌مذهبی و جایگزین شدن حداد عادل با او از موارد نادر و عجیب این انتخابات برشمرده شده است.
انتخابات مجلس هفتم
رد صلاحیت اکثریت نمایندگان اصلاح‌طلب مجلس ششم توسط شورای نگهبان آغازگر اعتراض حدود ۱۴۰ نماینده مجلس دوره ششم بود. طوری که پس از انتخابات مجلس هفتم، فراکسیون اقلیت مجلس ششم در مجلس هفتم اکثریت یافت.
مجلس هفتم یکدست به جناح راست با نام جدید اصولگرایان رسید و البته آغازی بر بروز اختلاف‌ها و انحراف‌هایی تازه شد!
انتخابات مجلس هشتم
با ردصلاحیت اصلاح‌طلبان در این انتخابات اگر چه اصولگرایان اکثریت کرسی‌های مجلس را از آن خود کردند اما مستقل‌ها و اصلاح‌طلبان نیز در جایگاه دوم و سوم قرار گرفتند.
تغییرات هیئت رییسه مجلس نماد تحول در جریان اصولگرا بود. لاریجانی جایگزین حدادعادل و رییس مجلس شد .
انتخابات مجلس نهم
با رد صلاحیت نامزدهای طیف‌های اصلاح‌طلب، اکثر اصلاح‌طلبان در انتخابات مشارکت نکردند اگرچه حزب مردم‌سالاری شرکت و 20 کرسی را از آن اصلاح‌طلبان کرد و باقی صندلی‌های مجلس از آن اصولگرایان شد.
برای نخستین بار جبهه تازه تاسیس پایداری با حمایت رییس جمهور وقت صاحب 64 کرسی شد.
انتخابات مجلس دهم
در این انتخابات با وجود ردصلاحیت اصلاح‌طلبان شاخص، آنان توانستند با ارائه فهرستی از اصولگرایان میانه‌رو، اصلاح‌طلبان گمنام و کاندیداهای مستقل، مانع ورود اصولگرایان تندوروی جبهه پایداری و اصولگرایان سنتی به مجلس شدند. در این انتخابات مردم شور حضور پررنگ داشتند و با وجود گستردگی ردصلاحیت‌ها، مشارکت پایین نیامد و همین مشارکت بالا توانست با یک نه بزرگ به کاندیداهای تندرو، پیام معناداری را به جریان خالص‌ساز برساند.
شورای نگهبان، مینو خالقی کاندیدای پیروز اصفهان را پس از انتخابات رد صلاحیت کرد که در نوع خود به عنوان ردصلاحیت پس از تایید و پیروزی، مورد عجیبی بود. علی مطهری نماینده مجلس وقت این کار را غیرقانونی خواند و از رحمانی فضلی وزیر کشور دولت روحانی خواهان پیگیری این موضوع شد اما در نهایت موضوع مسکوت ماند.
انتخابات مجلس یازدهم
انصراف علی لاریجانی رییس مجلس دهم از شرکت در انتخابات مجلس، ردصلاحیت تمام کاندیدای اصلاح‌طلبان و حتی رد صلاحیت اصولگرایان میانه‌رویی مثل علی مطهری توسط شورای نگهبان موجب پیروزی قاطع اصولگرایان طیف قالیباف و طیف پایداری شد.
این سابقه پیشین از روز پسین باشد
اما خالص‌سازی را نباید فقط به انتخابات مجلس بعد از انقلاب منحصر دانست و دچار تصویری کاذب از آن نوع که شبکه «من‌وتو» ارائه می‌دهد، شد. حکایت مجلس مشروطه و عدالتخانه در ایران از همان ابتدا برای نظام سلطانی قاجار و جامعه‌ی استبداد زده‌ی ایران آن قدر غریب می‌نمود که هنوز از پس قبول بی‌زحمت آن در ابتدا و صدور فرمان مشروطیت، نیت خیر پشت حکم ملوکانه‌ی مظفرالدین‌شاه را باور نداشته و نداریم و او را شاه ضعیف و بیمار می‌خوانیم و گویی همان شیوه‌ی محمدعلی‌شاهی را برای به توپ بستن مجلس به عنوان یک خالص‌سازی سخت و خشن، بیشتر باور می‌داریم. اینگونه است که سابقه‌ی خالص‌سازی‌های کمی نرم‌تر را در واقع باید در همه‌ی مجلس‌های انقلاب مشروطه به بعد و در عصر دو پهلوی اول و دوم ردیابی کرد. چنانکه مشهور است در زمان رضاشاه با اینکه مجلس شورای ملی و نمایندگانش تا حد زیادی از قدر و منزلت واقعی خود دور و از دل انتخابات فرمایشی و دستوری تشکیل می‌شد، با این وجود هم حتی رضاشاه اجازه نمی‌داد رییس مجلس از دل یک انتخابات واقعی در درون خود مجلس انتخاب شود و همواره فرد مورد نظر جناب همایونی با این توجیه که هیات رییسه سنی است، می‌بایست ریاست مجلس را برعهده بگیرد. حکایت است که یک دوره از مجلس فرد مورد نظر که دیگر خسته شده بود، کبر سن را برای رضاشاه بهانه کرد تا از قبول مسئولیت ریاست بر مجلس بی‌قدر و قدرت و فرمایشی عصر رضاشاه شانه خالی کند اما پاسخ جالبی از سوی شاه دریافت کرد. رضاشاه به او گفت: حاج عمو فردا برو اداره سجل و صغر سن بگیر!
بیشتر بخوانید:
چگونه «دستگاه خالص سازی» بعد از انقلاب، به مصاف رقبای انتخاباتی رفت؟ / تجربه شکست دوم احمدی نژادیسم پاتک ضدخالص‌سازی / حمله گازانبری قالیباف و حداد به تندروهای پایداری از کانال ائتلاف با لاریجانی؟ شکل‌گیری مافیا در سخنان علی لاریجانی باهنر: باید از همه جریان‌های درون نظام برای اعتلای کشور در انتخابات استفاده کنیم/به دیکتاتوری اکثریت اعتقاد نداریم216211
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1780794منبع: خبرآنلاین
کلیدواژه: مجلس شورای اسلامی انتخابات مجلس شورای نگهبان اصلاح طلبان خالص سازی رد صلاحیت رییس مجلس مجلس هفتم خالص ساز ی مجلس
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۰۵۱۷۱۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
دوراهی قالیباف برای رسیدن به صندلی ریاست
رئیس کنونی مجلس، باید از میان دو گزینه «ریاست مجدد مجلس» یا حضور به عنوان «یک نماینده ساده» در پارلمان، یکی را انتخاب کند.
به گزارش آرمان امروز، اگر بخواهیم به تجریبات «محمدباقر قالیباف» پیش از اینکه به صندلی ریاست مجلس برسد نگاهی بیندازیم می‌بینیم که هیچ خطری جایگاهش را تهدید نمی‌کرد و حتی در طول ۱۲ سال شهرداری تهران هم حاشیه‌های به‌وجود آمده نتوانست او را کنار بزند ولی حال در آستانه آغاز به کار مجلس دوازدهم می‌بینیم که بر سر یک دوراهی قرار دارد چون برای تکرار ریاست خود یا باید بار دیگر با تندروهای پایداری، شریان و … ائتلاف کند و سهم‌خواهی آن‌ها را بپذیرد و یا به امید آرای نمانیده‌های اصلاح‌طلب، اعتدالی و مستقل وارد انتخابات ریاست مجلس شود.
در سوی دیگر برخی از تحلیلگران سیاسی معتقدند قالیباف حتی به قیمت سهم دادن‌های سنگین با تندروها برسر میز مذاکره خواهد نشست ولی این در حالی است که اصولگراهای افراطی حالا خودشان چند مدعی برای ریاست مجلس دارند که در ادامه این گزارش به آن اشاره خواهیم کرد. در نهایت او باید از میان دو گزینه «ریاست مجلس» یا «یک نمانیده ساده» یکی را انتخاب کند.
نامزدهای احتمالی ریاست مجلس دوازدهمقالیباف البته برای تصدی کرسی ریاست مجلس رقبایی دارد و در حال حاضر اسامی متعددی برای ریاست مجلس شنیده می‌شوند، در کنار او و از میان نمایندگان کنونی «مجتبی ذوالنوری»، نایب رییس دوم فعلی مجلس در حال رایزنی برای ایجاد شانس و رقابت بر سر کرسی ریاست است و از سوی دیگر اسامی نمایندگانی مانند «علی نیکزاد»، «مرتضی آقاتهرانی»، «حمیدرضا حاجی بابایی» و «سید شمس‌الدین حسینی» شنیده می‌شود.
همچنین از میان نمایندگان جدیدالورود اسم «منوچهر متکی» و «حمید رسایی» بیش از سایر دیگران مطرح شده که این آخری به نوعی پرچمدار انتقاد و مخالفت با قالیباف در سال‌های اخیر بوده است.
ائتلاف با پایداری در ازای واگذاری کرسی‌های هیات رییسههر چند پیش از انتخابات بسیاری از جدایی قالیباف و پایداری حرف می‌زدند ولی در نهایت برای ۱۱ اسفند لیست مشترکی دادند ولی حالا بحث بر سر سهم‌خواهی از هیات رییسه است. «مهدی باقری»، نماینده زنجان در مجلس و عضو شورای مرکزی جبهه پایداری در گفت‌وگو با ایلنا درخصوص انتخابات هیات رییسه مجلس گفت: «به نظر من رییس مجلس قوی بوده اما اعضای هیات رییسه با قدرت برخورد نکردند که رییس متهم به این شده که مثلا تک روی می‌کرد.
به عقیده بنده اگر به آن میزانی که رییس وقت می‌گذاشت، سایر عزیزان هم وقت می‌گذاشتند با جدیت و بدون تعارفات سیاسی برخورد می‌کردند همان جدیتی که رییس مجلس داشت اگر سایر اعضای هیات رییسه هم داشتند، کارها بهتر پیش می‌رفت. به نظرم پیش از آنکه ایراد را به رییس مجلس بگیریم باید به اعضای هیات رییسه بگیریم. نه به معنای اینکه کار نکردند، بلکه با تعارف کار کردند. خیلی از موضوعاتی بود که باید در دستورکار قرار می‌گرفت که هیات رییسه آن‌ها را در برنامه دستور قرار نداد.»
در واقع از این سخنان اینطور به‌نظر می‌رسد که احتمال دیگری که برای انتخابات هیات رییسه آتی وجود دارد این است که جبهه پایداری در ائتلاف با قالیباف به‌ازای واگذاری کرسی ریاست به وی بیشترین سهم را از هیات رییسه مجلس کسب کند تا به قول این نماینده عضو پایداری هیات رییسه با کار بدون تعارف و با جدیت روند کار هیات رییسه مجلس را آنگونه که مطلوب این گروه سیاسی است، هدایت کند و قالیباف عملاً به ریاستی فرمایشی و نمایشی دست پیدا کند و مجری نظرات هیات رییسه یکپارچه پایداریچی خود خواهد شد.
با این حال رایزنی‌ها درخصوص شکل‌گیری فراکسیون‌های مجلس آتی و انتخابات هیات رییسه و تبادل امتیازات همچنان در جریان است و باید منتظر ماند تا مشخص شود کدام فرد یا گروه موفق خواهد در این رقابت سهم بیشتری کسب کند.
اعتدالی‌ها و اصلاح‌طلبان تعیین کننده هستند«مجید نصیرپور»، نماینده شهروندان سراب در مجلس دوازدهم در پاسخ به این سوال که به‌عنوان یکی از منتخبین مجلس دوازدهم، آیا اظهارات تند برخی منتخبین در انتخاب شما برای ریاست مجلس موثر خواهد بود؟ به «خبرآنلاین» می‌گوید: «مذکرات صورت می‌گیرد و پیشنهادات افراد مختلف با دیدگاه‌های مختلف مطرح می‌شود.
لذا به‌نظر می‌رسد یک ۳ قطبی در جریان انتخاب رییس مجلس شکل خواهد گرفت، در این میان افراد مستقل که درگیر منازعات ۲ جریان اصولگرای مجلس نخواهند بود، می‌توانند نقش‌آفرین باشند و فردی که بتواند این فضا را مدیریت کند و آرای دوستان مستقل را به سبد آرای خود اضافه کند، می‌تواند برای آینده مجلس برنامه‌های بهتری داشته باشد.
البته فردی می‌تواند این اقدام را انجام دهد که از مشی میانه‌روی برخوردار باشد.» او در همین مورد و در پاسخ به این شوال که در حال حاضر زمزمه‌هایی درباره رایزنی قالیباف با سایر منتخبین در مورد ریاست مجلس مطرح است، آیا شما از جزئیات این رایزنی‌ها مطلع هستید؟ ادامه می‌دهد: «بنده باتوجه به شناختی که از ساز و کار مجلس دارم، رایزنی افراد برای ریاست مجلس امری مرسوم است.
در حقیقت همه افرادی که برنامه‌ای برای ریاست مجلس دارند، در فضای بین انتخابات و جابجایی مجلس این فعالیت را آغاز می‌کنند و حتی بعضاً قبل از انتخابات این درگیری‌ها برای ریاست مجلس اتفاق می‌افتد، بنابراین رایج و مرسوم است و نه تنها هیچ اشکالی وجود ندارد بلکه ضرورت است که تا زمان باقی مانده برای افتتاح مجلس آینده، کارها به نحوی ساماندهی شود که بعد از آغاز مجلس با چالش کمتر و صرف زمان کمتری این اقدامات را انجام دهیم و مجلس بلافاصله به محتوای اصلی خود ورود پیدا کند.»
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند